Het hemelwater- en droogteplan werd opgesteld na een grondige analyse en onder begeleiding van een werkgroep en een uitgebreide adviesraad. Het hemelwater- en droogteplan zal als richtinggevend document fungeren bij (ruimtelijke) beslissingen die impact kunnen hebben op het (hemel)waterbeheer. Hierdoor zullen de toekomstige gevolgen van wateroverlast en droogte beperkt blijven, zowel op korte als op lange termijn. Het hemelwater- en droogteplan bevat een concreet actieplan, met zowel infrastructurele als beleidsmaatregelen.
De Blue Deal is een ambitieus programma van de Vlaamse overheid dat de strijd tegen waterschaarste, droogte en wateroverlast op het terrein aangaat. De focus van het programma ligt op structurele oplossingen en concrete realisaties op het terrein. Er is ook aandacht voor de aanpassing van de relevante wetgeving, onderzoek, monitoring en communicatie en sensibilisatie. Het programma beoogt een mentaliteitsshift in het omgaan met water, zowel bij overheden, als bij burgers, bedrijven en alle mogelijke instanties. Bovendien wordt sterk ingezet op samenwerking tussen alle actoren.
Een van de maatregelen van de Blue Deal is het opmaken van een hemelwater- en droogteplan door de lokale besturen. Vanaf 2025 zal een gemeente enkel nog toegang hebben tot watergerelateerde subsidies als er een voldoende ambitieus hemelwater- en droogteplan werd goedgekeurd. Een hemelwater- en droogteplan beschrijft hoe een lokaal bestuur op lange termijn het best omgaat met het hemelwater dat op haar grondgebied valt. Het is een instrument om een integrale ruimtelijke visie uit te werken om de economische, maatschappelijke en ecologische gevolgen van wateroverlast en verdroging te beperken en het grondgebied robuust te maken voor de gevolgen van de klimaatverandering.
In de provincie Limburg heeft Fluvius als rioolbeheerder het initiatief genomen om de gemeenten te ondersteunen bij het opstellen van de hemelwater- en droogteplannen. Fluvius heeft studiebureau Sweco aangesteld om de effectieve opmaak van de hemelwater- en droogteplannen te realiseren. Stad Hasselt maakt gebruik van dit aanbod. Het proces werd opgestart in april 2021.
In de provincie Limburg heeft Fluvius als rioolbeheerder het initiatief genomen om de gemeenten te ondersteunen bij het opstellen van de hemelwater- en droogteplannen. Fluvius heeft studiebureau Sweco aangesteld om de effectieve opmaak van de hemelwater- en droogteplannen te realiseren. Stad Hasselt maakt gebruik van dit aanbod. Het proces werd opgestart in april 2021. Het hemelwater- en droogteplan werd opgesteld onder de begeleiding van een werkgroep, bestaande uit relevante interne diensten en externe partners. Daarna werd het plan voorgelegd aan een uitgebreide adviesraad, opgebouwd uit een ruime afvaardiging van interne diensten en externe organisaties met belangen en/of expertise over (hemel)waterbeheer.
Het hemelwater- en droogteplan is een onderbouwd en gedragen plan. Het werd opgesteld na een grondige analyse en houdt rekening met andere stedelijke beleidsplannen en visies, zoals het ruimtelijk beleid, het klimaatactieplan en het groenstructuurplan.
Het hemelwater- en droogteplan bevat de algemene visie op een verbeterd (hemel)waterbeheer. De onderstaande principes, in volgorde van belang, zijn richtinggevend in het plan.
1. Toepassen van bronmaatregelen
Dit zijn alle maatregelen die het hemelwater zo veel als mogelijk ter plaatse houden, daar waar het valt. Door het veranderende klimaat, is er een grotere frequentie van hevige buien (piekneerslag) te verwachten. Bronmaatregelen beperken de grootte van de piekbelasting op het rioleringsstelsel en het natuurlijke afwateringsstelsel (grachten, beken, rivieren) en voorkomen op die manier wateroverlast en overstromingen. De volgende types maatregelen worden toegepast:
2. Bufferen van hemelwater en gescheiden regenwaterafvoer
Als bronmaatregelen voor het ter plaatse houden van water niet mogelijk en/of niet voldoende zijn, kan hemelwater gebufferd en vertraagd afgevoerd worden. Zo wordt piekbelasting van het rioleringsstelsel en het natuurlijke afwateringsstelsel vermeden. De belangrijkste doelstelling voor stad Hasselt is de evolutie naar een rioleringsstelsel met een gescheiden afvoer van hemelwater en vervuild water, met lokale infiltratiemogelijkheden voor hemelwater. De afvoer van hemelwater (RWA) zal zoveel mogelijk in open systemen gebeuren. Naast het bouwen van artificiële bufferbekkens, worden ook de mogelijkheden voor buffering via beekstructuurherstel en natuurlijke overstromingszones onderzocht.
3. Droogtestress verminderen
In het hemelwater- en droogteplan worden de maatregelen om droogtestress te verminderen in de onderstaande groepen ingedeeld.
4. Preventie en paraatheid bij wateroverlast en droogte verhogen
De eerste drie principes zorgen ervoor dat wateroverlast en droogtestress zo veel mogelijk voorkomen worden. Deze laatste maatregel erkent dat dat niet altijd voldoende zal zijn om wateroverlast en droogte te vermijden. Daarom is het belangrijk om de zelfredzaamheid en paraatheid van burgers te verhogen. Stad Hasselt zal burgers informeren over wat ze zelf kunnen doen om de gevolgen van wateroverlast en droogte te beperken. Het gaat om:
Het hemelwater- en droogteplan zal als richtinggevend document fungeren bij (ruimtelijke) beslissingen die impact kunnen hebben op het (hemel)waterbeheer. Hierdoor zullen de toekomstige gevolgen, zowel op korte als lange termijn, van wateroverlast en droogte beperkt blijven. Om een en ander nog duidelijker te maken worden in het hemelwater- en droogteplan de algemene principes nog verder uitgewerkt in maatregelen voor typegebieden en voor deelzones.
De volgende typegebieden worden erkend:
De volgende deelzones (afstroomgebieden van beken en/of rivieren) worden erkend:
Het uitvoeren van de acties voorgesteld in het hemelwater- en droogteplan zal leiden tot een effectief en zinvol (hemel)waterbeheer en het verhogen van de klimaatrobuustheid van het grondgebied van Hasselt.
Het Decreet Lokaal Bestuur van 22 december 2017.
De wet van 29 juli 1991 betreffende de uitdrukkelijke motiveringsplicht van bestuurshandelingen, en latere wijzigingen.
Het Bestuursdecreet van 7 december 2018.
Het Decreet Lokaal Bestuur van 22 december 2017, meer bepaald artikels 326 tot en met 341 betreffende het bestuurlijk toezicht.
Het hemelwater- en droogteplan wordt opgesteld naar aanleiding van de Blue Deal, programma tegen waterschaarste en droogte aangenomen door de Vlaamse regering in de zomer van 2020.
De gemeenteraad keurt het hemelwater- en droogteplan goed.