Terug
Gepubliceerd op 21/12/2023

2023_GR_00296 - Defusie politiezone Kanton Borgloon - Toetreding gemeente Kortessem en gemeente Alken tot PZ Limburg Regio Hoofdstad - Goedkeuren

gemeenteraad
di 19/12/2023 - 19:15 Raadzaal
Goedgekeurd

Samenstelling

Aanwezig

Guido Fissette, voorzitter; Steven Vandeput, burgemeester; Marc Schepers, schepen; Dymfna Meynen, schepen; Habib El Ouakili, schepen; Laurence Libert, schepen; Rik Dehollogne, schepen; Nele Kelchtermans, schepen; Frank Dewael, schepen; Derya Erdogan, schepen; Michel Froidmont, gemeenteraadslid; Brigitte Smets, gemeenteraadslid; Karolien Mondelaers, gemeenteraadslid; Kevin Schouterden, gemeenteraadslid; Pieter Cuppens, gemeenteraadslid; Joske Dexters, gemeenteraadslid; Bert Lambrechts, gemeenteraadslid; Frank Troosters, gemeenteraadslid; Joost Venken, gemeenteraadslid; Kim De Witte, gemeenteraadslid; Stefan Hendrickx, gemeenteraadslid; Anne Caelen, gemeenteraadslid; Inge Hendrikx, gemeenteraadslid; Tom Cox, gemeenteraadslid; Raf Martens, gemeenteraadslid; Koen Ooms, gemeenteraadslid; Dietrich Vandereyken, gemeenteraadslid; Carlo Gysens, gemeenteraadslid; Maryam Jamshid, gemeenteraadslid; Philip Dehollogne, gemeenteraadslid; Hubert Lenssen, gemeenteraadslid; Dirk Sweron, gemeenteraadslid; Marc Roppe, gemeenteraadslid; Peter Briers, gemeenteraadslid; Sameer Srivastva, gemeenteraadslid; Dirk Thoelen, gemeenteraadslid; Mark Leppens, gemeenteraadslid; Koen Deconinck, algemeen directeur

Afwezig

Tom Vandeput, gemeenteraadslid; Gerald Corthouts, gemeenteraadslid; Silvie Nickmans, gemeenteraadslid; Bart Moors, gemeenteraadslid; Joost Laureys, adjunct-algemeendirecteur; Peter Vanaken, adjunct-algemeendirecteur

Secretaris

Koen Deconinck, algemeen directeur

Voorzitter

Guido Fissette, voorzitter

Stemming op het agendapunt

2023_GR_00296 - Defusie politiezone Kanton Borgloon - Toetreding gemeente Kortessem en gemeente Alken tot PZ Limburg Regio Hoofdstad - Goedkeuren

Aanwezig

Guido Fissette, Steven Vandeput, Marc Schepers, Dymfna Meynen, Habib El Ouakili, Laurence Libert, Rik Dehollogne, Nele Kelchtermans, Frank Dewael, Derya Erdogan, Michel Froidmont, Brigitte Smets, Karolien Mondelaers, Kevin Schouterden, Pieter Cuppens, Joske Dexters, Bert Lambrechts, Frank Troosters, Joost Venken, Kim De Witte, Stefan Hendrickx, Anne Caelen, Inge Hendrikx, Tom Cox, Raf Martens, Koen Ooms, Dietrich Vandereyken, Carlo Gysens, Maryam Jamshid, Philip Dehollogne, Hubert Lenssen, Dirk Sweron, Marc Roppe, Peter Briers, Sameer Srivastva, Dirk Thoelen, Mark Leppens, Koen Deconinck
Stemmen voor 33
Bert Lambrechts, Brigitte Smets, Carlo Gysens, Derya Erdogan, Habib El Ouakili, Hubert Lenssen, Joske Dexters, Joost Venken, Karolien Mondelaers, Kevin Schouterden, Laurence Libert, Michel Froidmont, Pieter Cuppens, Rik Dehollogne, Steven Vandeput, Stefan Hendrickx, Maryam Jamshid, Dymfna Meynen, Anne Caelen, Marc Schepers, Inge Hendrikx, Raf Martens, Nele Kelchtermans, Frank Dewael, Tom Cox, Kim De Witte, Dirk Sweron, Peter Briers, Marc Roppe, Sameer Srivastva, Dirk Thoelen, Mark Leppens, Guido Fissette
Stemmen tegen 0
Onthoudingen 3
Frank Troosters, Koen Ooms, Dietrich Vandereyken
Blanco stemmen 1
Philip Dehollogne
Ongeldige stemmen 0
2023_GR_00296 - Defusie politiezone Kanton Borgloon - Toetreding gemeente Kortessem en gemeente Alken tot PZ Limburg Regio Hoofdstad - Goedkeuren 2023_GR_00296 - Defusie politiezone Kanton Borgloon - Toetreding gemeente Kortessem en gemeente Alken tot PZ Limburg Regio Hoofdstad - Goedkeuren

Motivering

Aanleiding en context

De stad Hasselt en de gemeente Kortessem hebben op 21 november 2023 definitief goedkeuring gegeven aan een vrijwillige samenvoeging op gemeentelijk vlak per 1 januari 2025. De steden Borgloon en Tongeren hebben gelijkaardig besloten op 17 oktober 2023. De intentiebeslissingen daartoe dateren reeds van 30 augustus 2021 (Tongeren), 2 september 2021 (Borgloon), 25 april 2023 (Hasselt) en 28 april 2023 (Kortessem).

Deze voorgenomen gemeentefusies, beslist door de Vlaamse overheid, hebben noodgedwongen ook gevolgen voor de politiezones waarvan de betrokken gemeenten deel uitmaken. Zo zal op 1 januari 2025 moeten worden vastgesteld dat het grondgebied van de politiezones Kanton Borgloon, Limburg Regio Hoofdstad (LRH) en Tongeren-Herstappe veranderd is in de zin dat de gemeente Kortessem en de stad Borgloon door hun gemeentelijke fusie met respectievelijk de stad Hasselt en de stad Tongeren niet langer deel uitmaken van de politiezone Kanton Borgloon. 

Het restant van deze politiezone, zijnde de gemeenten Alken, Heers en Wellen, kan op zich onmogelijk een politiezone blijven uitmaken gelet op de vereiste van het verzekeren van een basispolitiezorg, zodat het past deze situatie per 1 januari 2025 proactief te regelen en de continuïteit van de politiewerking voorop te stellen. 

In 2016 werd in de Wet op de geïntegreerde politiedienst (WGP) de mogelijkheid ingevoerd om vrijwillig de grenzen (en aldus de samenstelling) van bestaande politiezones te wijzigen. Hiertoe dient aan een aantal voorwaarden te zijn voldaan:

  • er moet sprake zijn van een operationele of organisatorische meerwaarde (art. 91/11 WGP)
  • zgn. dubbel akkoord of de goedkeuring van alle gemeenteraden van de bij de wijziging van de grenzen betrokken politiezones (art. 91/12 WGP)
  • de wijziging wordt gericht op een aansluitende fusie (m.a.w. geen loutere afscheuring) want er mogen niet meer politiezones ontstaan dan het huidige aantal in België (art. 9 WGP en verslag commissie wetsontwerp 54/1644, p. 3-4) 
  • iedere aldus ontstane nieuwe politiezone dient te vallen onder één hulpverleningszone (verslag commissie, p. 18).

De wetgever heeft aldus toegelaten dat een gemeente vrijwillig een politiezone kan verlaten en aansluiten bij een andere zone, weliswaar met akkoord van alle betrokken gemeenten. Het voordeel van deze vrijwillige procedure is dat men de regie in eigen handen houdt. 

In die optiek heeft de gemeente Alken op 25 mei 2023 en op 30 augustus 2023 de wens geuit om de politiezone Kanton Borgloon te verlaten en per 1 januari 2025 aan te sluiten bij de politiezone LRH. De gemeente Kortessem deed hetzelfde bij gemeenteraadsbeslissing van 26 mei 2023. 

De stad Borgloon heeft op haar beurt op 26 oktober 2023 formeel beslist om per 1 januari 2025 aan te sluiten bij de politiezone Tongeren-Herstappe. Ook de gemeenten Heers en Wellen hebben in de toekomst voor deze zone gekozen, meer bepaald bij gemeenteraadsbesluit van 30 oktober 2023 en respectievelijk 27 oktober 2023.

In deze voornoemde besluiten werd aldus door de vijf gemeenten gekozen om de politiezone Kanton Borgloon per 1 januari 2025 vrijwillig te ontbinden en aan te sluiten bij andere zones. Dit houdt meteen in dat men de huidige legislatuur in de drie bij de wijziging betrokken politiezones kan uitdoen. 

In elk van deze betreffende gemeenteraadsbesluiten werd bovendien de operationele en organisatorische meerwaarde van de keuze voor aansluiting bij een bepaalde politiezone gemotiveerd, een eerste stap in de procedure van vrijwillige defusie zoals bepaald door art. 91/11 WGP. 

De tweede stap behelst het akkoord van alle bij de voorliggende wijziging betrokken gemeenten.

In casu gaat het om de gemeenten Alken en Kortessem (de zgn. vertrekkende) en alle gemeenten die deel uitmaken van de huidige politiezone LRH (de zgn. ontvangende), die samen per 1 januari 2025 een nieuwe politiezone zullen vormen. 

Dit akkoord wordt vandaag aan de gemeenteraad voorgelegd.

Het dient aanbeveling om nog voor 31 december 2023 hierover te beslissen, gelet op de omzendbrief d.d. 9 juni 2023 van de Vlaams minister van Binnenlands Bestuur, Bestuurszaken, Inburgering en Gelijke Kansen, die stelt dat in een verkiezingsjaar geen beslissingen mogen worden genomen die het beleid van de nieuwe raden of de toekomstige ontwikkeling van de financiën nodeloos zouden verstoren. Later beslissen zou eventuele discussies over de draagwijdte van deze omzendbrief met zich kunnen meebrengen. Bovendien dient rekening gehouden te worden met het gegeven dat 2024 ook een verkiezingsjaar is voor de federale regering met mogelijke bevoegdheidsgevolgen op dat niveau. 

Argumentatie

PROCEDURE VRIJWILLIGE WIJZIGING VAN DE GRENZEN VAN EEN POLITIEZONE   


WAT?

WANNEER? DUIDING?

WETSGROND

1 . Bepalen van operationele /organisatorische meerwaarde 

- vóór de aanvraag

- door  gemeenteraad vertrekkende gemeente(n) : 

 

91/11 WGP

2. Gezamenlijke gemotiveerde aanvraag door de gemeenteraden die deel uitmaken van de vorige politiezones bij de ministers van Justitie en van Binnenlandse Zaken.

 

In bijlage:*

  1. naamlijst van personeelsleden die worden overgeheveld naar elk van de nieuwe politiezones rekening houdend met minimale dienstverlening;
  2. de inventaris van de roerende goederen die worden overgedragen naar elk van de nieuwe politiezones;
  3. de regeling betreffende de overname van de lopende geschillenprocedures.

 

- instemming vereist van alle gemeenteraden zowel van ontvangende als  vertrekkende gemeenten : gemeenten zones LRH, Kanton Borgloon en Tongeren Herstappe

- op advies van korpschefs
 

 

91/12 + 257quinquies/12  WGP

3.  Koninklijk Besluit tot bepaling van het territoriaal ambtsgebied van de nieuwe politiezone (eerste KB).

- op voordracht van de beide ministers van Binnenlandse Zaken en van Justitie.

- De bevoegdheden van de organen van de vorige politiezones (gemeente-/politieraad, college van burgemeester en schepenen/politiecollege) worden beperkt tot de handelingen die betrekking hebben op het dagelijks beheer, de dringende zaken en de lopende zaken.

- timing :  01/2024

 

 

91/12 WGP

4. Verzamelstap 

Tussenperiode waarin een overeenkomst tussen de betrokken gemeenten kan worden gesloten om de werkingsmodaliteiten in de hoedanigheid van een enkele operationele entiteit vast te leggen.

 

- voorbereiding overgang nieuwe zone

- geen nieuwe politieraad of politiecollege wel gemeentelijke betrokkenheid:

gemeenteraden oefenen bevoegdheden politieraad uit en burgemeesters die van het politiecollege

- 2024


 

257quinquies/4/16/17 WGP

5.  Koninklijk besluit tot Instelling nieuwe politiezones 

 

- datum van ingang gemeentelijke fusies 

- huidige zones kunnen lopende legislatuur voleindigen

- nieuwe zones starten met nieuwe volwaardige termijn

- 01/01/2025

 

 

257quinquies/5/ 11 juncto WGP

6. Ter goedkeuring voorleggen van de nieuwe zonale veiligheidsplannen aan de Ministers van Binnenlandse Zaken en van Justitie.

 

binnen de vier maanden na de oprichting van de nieuwe politiezones

- voor 01/05/2025

91/8/13 WGP


PROCEDURESTAPPEN EN - AANDACHTSPUNTEN BIJ TOETREDING VAN KORTESSEM EN ALKEN TOT PZ LRH


Stap 1: het bepalen van de operationele of organisatorische meerwaarde door de gemeenteraden van de vertrekkende gemeenten uit de politiezone Kanton Borgloon 

Deze stap werd, zoals hoger toegelicht, reeds genomen. Deze gemeenteraadsbeslissingen houden meteen ook het akkoord in van de toekomstige ontbinding van de politiezone Kanton Borgloon. Zij worden als integrale bijlagen bij dit besluit gevoegd.


Stap 2: de gezamenlijke gemotiveerde aanvraag door alle bij de wijziging van de grenzen van de politiezones betrokken gemeenteraden 

Deze gezamenlijke gemotiveerde aanvraag ligt thans voor. In casu betreft het de aansluiting van de gemeenten Alken en Kortessem bij de politiezone LRH om vanaf 1 januari 2025 een nieuwe zone te vormen, zodat het akkoord van alle betrokken gemeenteraden vereist is.

Het dient aangestipt dat met de ontbinding van de politiezone Kanton Borgloon op 1 januari 2025 het personeel, goederen, activa en passiva van deze zone zal worden verdeeld over de zones waarbij wordt aangesloten. De regelgeving bepaalt hieromtrent dat:

  • het personeel overgaat volgens een naamlijst opgesteld op advies van de betrokken korpschefs. Deze naamlijst dient zodanig opgesteld dat de in artikel 3 WGP minimaal voorziene dienstverlening verzekerd is in elk van de nieuwe politiezones. Uiteraard wordt het betrokken personeel hierbij vooraf geconsulteerd. 
  • de onroerende goederen de plaats van de ligging (cf. artikel 257quinquies/13, §1 WGP) volgen. Ze worden op de datum van de instelling van de nieuwe politiezones overgedragen naar de politiezone op wiens grondgebied ze liggen, met alle rechten, plichten en lasten. Hetzelfde geldt voor huurovereenkomsten van onroerende goederen. 

In die optiek zal bijvoorbeeld het hoofdcommissariaat door keuze van Borgloon voor de politiezone Tongeren-Herstappe overgaan naar deze laatste, terwijl het wijkkantoor in Alken naar de zone LRH zal verschuiven. 

  • de roerende goederen met alle rechten, plichten en lasten overgaan volgens een inventaris opgesteld op advies van de betrokken korpschefs. 
  • de overige activa en passiva, alsook de federale en sociale dotaties worden verdeeld op basis van de verhouding tussen de onderscheiden loonmassa’s van het personeel van de zone Kanton Borgloon dat respectievelijk naar de zone LRH dan wel de zone Tongeren-Herstappe overgaat. IJkpunt voor de berekening van die loonmassa’s wordt gesteld op eind november 2023 (cf. art. 91/15 en 257quinquies/14, §2 WGP).

De artikelen 91 /12 en 257quinquies/12 WGP bepalen daarom dat naast de uitdrukkelijke verwijzing naar de operationele meerwaarde uit stap 1 bij de aanvraag op advies van de betrokken korpschefs volgende bijlagen worden gevoegd:

  • naamlijst van personeelsleden die worden overgeheveld naar elk van de nieuwe politiezones rekening houdend met minimale dienstverlening. Op basis van de loonkost van deze lijst wordt tevens de verdeelsleutel opgesteld waarvan in vorige paragraaf sprake;
  • de inventaris van de roerende goederen die worden overgedragen naar elk van de nieuwe politiezones;
  • de regeling betreffende de overname van de lopende geschillenprocedures.

Deze lijsten zijn als bijlagen bij dit besluit gevoegd. Het weze opgemerkt dat uit de parlementaire voorbereiding van de wet blijkt dat deze verdeling (en bijlagen) uiteraard alleen betrekking heeft op de zone waaruit wordt vertrokken. Het personeel, goederen, activa en passiva van de politiezone waarbij wordt aangesloten, gaan integraal mee over naar de nieuwe zone. 

De wetgeving vergt het akkoord van de gemeenteraden, niet van de politieraden. Toch past het vanuit goed bestuur de organen van de betrokken politiezone te betrekken in het verloop van de procedure en hen derhalve regelmatig te informeren.


Stap 3: opmaak Koninklijk Besluit dat het territoriaal ambtsgebied van de nieuwe politiezones bepaalt

Dit wordt genomen op voordracht van de ministers van Binnenlandse Zaken en van Justitie.

Vanaf dit besluit worden de bevoegdheden van de organen van de huidige politiezones Kanton Borgloon, LRH en Tongeren-Herstappe beperkt tot de handelingen die voortvloeien uit het dagelijks beheer, die gaan over de dringende zaken of die betrekking hebben op de lopende zaken. Sanctie is de niet-tegenstelbaarheid aan de organen van de nieuwe politiezones (art. 257quinquies/11 juncto 257quinquies/4 WGP).

Tevens worden de organen van de nieuwe politiezones opgericht. Wat de politieraad betreft, moeten er in principe geen politieraadsverkiezingen worden gehouden vermits de ontbinding van de zone Kanton Borgloon en aansluiting van de gemeenten bij hetzij de zone LRH hetzij de zone Tongeren-Herstappe gepaard gaat met de gemeentelijke fusies Kortessem-Hasselt en Borgloon-Tongeren. De bevoegdheden van de politieraad worden in dit geval uitgeoefend door alle betrokken gemeenteraden van de nieuwe politiezone tot aan de instelling van de nieuwe zones en de algehele vernieuwing van de politieraden begin 2025. Ook worden er in afwachting geen nieuwe politiecolleges gevormd. De bevoegdheden van het politiecollege in de nieuwe politiezones worden tot aan de instelling van de nieuwe zones gezamenlijk uitgeoefend door alle in de respectieve zone betrokken burgemeesters.


Stap 4: verzamelstap, die de voorbereiding van de instelling van de lokale politie van de nieuwe zones, inhoudt

Eenvoudig gesteld duurt hij de rest van het jaar 2024. Na de publicatie van het eerste Koninklijk Besluit dat de territoriale grenzen van de nieuwe zones omschrijft, komt men in een soort tussenperiode waarin zowel de oude zones blijven functioneren (middels hun organen wiens bevoegdheden beperkt worden) en de overgang naar de nieuwe zones dient te worden voorbereid.

Zo moet  het mandaat van korpschef in de zgn. ontvangende zones (= zones waarnaar de gemeenten van de gedefusioneerde zone bij aansluiten) niet worden vacant verklaard, omdat deze wijzigingsoperatie zoals hoger gesteld  zowel voor de aansluiting bij de zone LRH als voor de aansluiting bij de zone Tongeren-Herstappe gepaard gaat met een fusie van gemeenten (art. 257quinquies/17 WGP). Dit principe geldt mutatis mutandis ook voor de bijzonder rekenplichtige en de politiesecretaris. Bedoeling van deze uitzondering is om geen hiaat te krijgen in de politiebedeling en de voorbereiding naar de nieuwe zonestructuur meteen van start te kunnen laten gaan. Er begint geen nieuw mandaat van korpschef te lopen. De termijn van diens mandaat in de huidige, ontvangende zone blijft doorlopen.

Ter voorbereiding van de nieuw te vormen politiezones zullen in de tussenperiode van 2024 eveneens een aantal zaken moeten worden aangevraagd of stukken worden opgemaakt, waaronder:

  • de personeelsformatie van de nieuwe politiezone conform de formatie- en organisatienormen ter zake;
  • de begroting van de nieuwe politiezone. Hierin dienen de bedragen van de gemeentelijke dotaties twee jaar lang minstens gelijk te zijn aan het bedrag dat iedere gemeente betaalde in de vroegere zones (art. 91/13 juncto 91/9 WGP);
  • een naam voor de nieuwe zone, evenals de vaststelling van de juridische en maatschappelijke zetel.                

Bepaalde beslissingen kunnen de nieuwe zones in wording in dit stadium nog niet treffen, zoals overheidsopdrachten lanceren of personeel werven.


Stap 5: de eigenlijke instelling van de nieuwe lokale politiezones kan slechts op de eerste dag van een trimester

In casu wordt geopteerd voor 01.01.2025 vermits dit de huidige zones toelaat de lopende legislatuur te voleindigen en de nieuwe zones te starten met een nieuwe, volwaardige termijn. De gemeentelijke fusies gaan bovendien ook in op die datum. Het tweede Koninklijk Besluit  zal dan ook noodgedwongen terugwerkende kracht krijgen.

Juridische grond

Decreet van 22 december 2017 over het lokaal bestuur, artikelen 2, 40 en 41, 9°.

De wet van 29 juli 1991 betreffende de uitdrukkelijke motiveringsplicht van bestuurshandelingen, en latere wijzigingen. 

De wet van 7 december 1998 tot organisatie van een geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op twee niveaus, artikelen 91/11 e.v. evenals 257quinquies/11 e.v.

Het Koninklijk Besluit van 27 december 2000 houdende de indeling van het grondgebied van de provincie Limburg in politiezones.

Regelgeving bevoegdheid

Artikel 40-41 van het decreet lokaal bestuur
De gemeenteraad is bevoegd op basis van artikel 40-41 van het decreet lokaal bestuur

Besluit

De gemeenteraad beslist:

Artikel 1

De gemeenteraad keurt goed dat er een gemotiveerde aanvraag tot wijziging van de grenzen van de politiezones Limburg Regio Hoofdstad (LRH) en de politiezone kanton Borgloon ingediend wordt bij de ministers van Binnenlandse Zaken en van Justitie.

Artikel 2

De gemeenteraad keurt goed dat op advies van de korpschefs van de politiezones Limburg Regio Hoofdstad, Kanton Borgloon en Tongeren-Herstappe volgende handelingen worden aangenomen:

  • De naamlijst van personeelsleden van de zone Kanton-Borgloon, die worden overgeheveld naar de nieuwe politiezone bestaande uit de gemeenten die thans behoren tot de zone Limburg Regio Hoofdstad evenals uit Alken en Kortessem of de nieuwe politiezone bestaande uit de gemeenten die thans behoren tot de zone Tongeren-Herstappe evenals uit Borgloon, Heers en Wellen, rekening houdend met het verzekeren van de minimale dienstverlening in elk van deze nieuwe politiezones;
  • De inventaris van de roerende goederen van de zone Kanton Borgloon, die worden overgedragen naar elk van deze nieuwe politiezones;
  • De regeling betreffende de overname van de lopende geschillenprocedures van de zone Kanton Borgloon.

Artikel 3

De gemeenteraad keurt goed dat het personeel, de goederen, en activa en passiva van de huidige politiezone Limburg Regio Hoofdstad integraal naar de betreffende nieuwe, hierboven omschreven politiezone, zullen overgaan.