Kinderen leren van jongs af aan om heel goed op te letten wanneer ze het domein van de auto betreden: de straat. Auto’s zijn hier dan ook normaliter de baas. Een Speelstraat heeft als doelstelling de rollen om te draaien: spelende kinderen en buurtbewoners krijgen een plek op straat en auto's horen eventjes niet meer tot het normale straatbeeld. Kinderen kunnen er spelen, ontspannen, ontdekken en ontmoeten.
Speelstraten in de zomer maken al geruime tijd deel uit van de openbare ruimte in Hasselt. Tussen 2013 en 2019 werden jaarlijks gemiddeld 6 speelstraten aangevraagd door de Hasselaren. Afgelopen jaar kwam openbare ruimte voor kinderen en jongeren hard onder druk te staan. Een plek voor kinderen en jongeren was nog nooit zo belangrijk als vandaag. Om hieraan tegemoet te komen breidde de jeugddienst haar aanbod uit: Hasselaren kregen tijdens hun speelstraat spelmateriaal ter beschikking, maar ze kregen ook de mogelijkheid om een leefstraat aan te vragen. Een leefstraat, met als doel de hele buurt te verbinden, kon beroep doen op spel- en inkledingsmateriaal. Zo werd ingezet op beleving, ontmoeting en sociale cohesie.
Een succesformule, zo blijkt. Afgelopen zomer werden maar liefst 26 speelstraten aangevraagd. Goed voor 424 dagen spelplezier waar kinderen een prominente plaats kregen in de openbare ruimte.
Vandaag willen we graag een stapje verder gaan en het concept van 'jaarspeelstraten' introduceren: een jaarspeelstraat krijgt de mogelijkheid om op vaste tijdstippen doorheen het jaar een speelstraat te worden. Concreet gaat het om:
Daarnaast willen we kinderen en jongeren ook de mogelijkheid geven om tijdens de andere vakantieperiodes een speelstraat aan te vragen:
Een aanvraag kan trimestrieel en er zijn 4 aanvraagdeadlines per jaar.
De wetgeving rond speelstraten staat gereglementeerd in het Koninklijk besluit van 1 december 1975 houdende het algemeen reglement op de politie van het wegverkeer en van het gebruik van de openbare weg. Het was al in 1998 dat het gebruik van speelstraten mogelijk werd via dit besluit.
Omdat de jeugddienst graag een uitbreiding van de speelstraten voorziet, maken we van de gelegenheid gebruik om een reglement op te stellen dat naast de wettelijke voorwaarden, ook de procedure en een aantal andere afspraken vast legt.
Het succes van afgelopen zomer
Van 2013 tot 2019 zaten we gemiddeld aan 6 speelstraten per zomer, de voorbije zomer van 2020 hadden we er 26. Hiervan waren er 12 speelstraten en 14 leefstraten, in totaal goed voor 424 dagen speel- of leefstraatplezier. Daaruit kunnen we concluderen dat bij kinderen en jongeren een grote nood is aan (extra) publieke speelruimte. Het spelen van kinderen en jongeren wordt immers maar al te vaak herleid tot hun eigen achtertuin of een speciaal aangelegd speeltuintje. Door het implementeren en uitbreiden van de speelstraten maken we kinderen en jongeren onderdeel van onze openbare ruimte.
Daarnaast blijkt uit onze bevraging bij de deelnemers van speelstraten dat buren elkaar beter leren kennen en dat er spontane buurtbijeenkomsten ontstaan. De vraag naar uitbreiding kwam naar boven en 86% gaf aan de speelstraat in de zomermaanden meermaals per week of dagelijks te gebruiken met slecht weer als voornaamste spelbreker.
Nood aan extra openbare ruimte
Spelen biedt kinderen en jongeren de kans om zich zowel op psychomotorisch, cognitief, emotioneel als sociaal vlak vaardigheden te ontwikkelen. Speelpleintjes, kinderopvang, kampjes en speelpleinwerkingen hebben vaak één of meerdere drempels, maar speelstraten bieden een zeer laagdrempelige speelruimte en meer mogelijkheden tot samenspelen dan de eigen achtertuin. Bovendien biedt het concept van de speelstraten gezinnen die in dichtbevolkte wijken zonder of met kleine tuintjes wonen de kans om publieke ruimte te creëren in hun eigen straat. Ruimte om te spelen, elkaar te ontmoeten, waar kinderen hun sociale, fysieke en mentale vaardigheden kunnen ontwikkelen en gewoon kunnen zijn.
Bevraging Kindvriendelijke stad
Wanneer we naar de recente bevraging voor het label ‘Kindvriendelijke Stad’ kijken, zien we ook daar enkele relevante cijfergegevens die de nood aan extra publieke (speel)ruimte verduidelijken.
Uit het bestuursakkoord
345. We passen een kinder- en jongerentoets toe op alle beleidsdomeinen waardoor de erkenning als ‘Kindvriendelijke Stad’ een evidentie wordt.
301. Naast speelstraten voeren we ook leef- en schoolstraten in. We maken straten autovrij of autoluw en voorzien in meer ruimte voor groen en ontmoetingsplaatsen.
Het Koninklijke besluit van 9 oktober 1998 definieert een speelstraat als: “Een openbare weg waar tijdelijk en tijdens bepaalde uren aan de toegangen een hek geplaatst is met het verkeersbord C3, voorzien van een onderbord met daarop de vermelding 'Speelstraat' en de uren.”
De gemeenteraad keurt het reglement rond speelstraten goed.