Het budget van 53.000 EUR is voorzien onder ID451
MJP : 002511
Actie : 000398
ARK : 61351000
Het oorspronkelijke project ‘Straathoekverpleegkundige’ is ontwikkeld door CAD Hasselt en werd gefinancierd door het Vlaams expertisecentrum voor alcohol, illegale drugs, psychoactieve medicatie, gokken en gamen (VAD). Het pilootproject kaderde binnen een oproep voor innoverende projecten rond “Een geïntegreerde aanpak voor veranderingsresistente probleemdrinkers” (VAD, 2015) voor de periode 2017 – juni 2018. Het project werd mogelijk gemaakt door ter beschikkingstelling van een referentiespecialist GGZ van het Wit Gele Kruis Limburg. Het pilootproject liep af per 30 juni 2018.
De objectieve behoefte aan een verderzetting van het project wordt door alle netwerkpartners erkend. Het OCMW van Hasselt vond bijkomende middelen om het project in de tweede jaarhelft van 2018 en in 2019 te bestendigen (beslissing RMW 19.06.2018 en 20.11.2018) en wenst, gelet op de bijzondere meerwaarde, dit project te continueren voor het volgend jaar.
Gelet op het feit dat de budgetten voor het meerjarenplan pas recent zijn afgeklopt waardoor we nu pas zicht hebben of er voldoende kredieten voor onderliggende overeenkomst voorzien zijn in de meerjarenplanning en rekening houdende met de vraag voor continuering vragen we uitzonderlijk om de samenwerking met 1 jaar te verlengen. Volgend jaar zal hiervoor prijsvraag gevoerd worden.
Voorgeschiedenis De dakloze en thuisloze populatie in Hasselt vertoont steeds vaker de behoefte aan medische zorgen in de nabijheid van de gekende verblijfplaatsen. Straathoekwerk (voornamelijk rond Café Anoniem en het station) en de drughulpverlening stellen onder deze doelgroep een toename van somatisch en medische klachten vast. In 2015 vindt een eerst experiment plaats met een straatdokter in Café Anoniem. Deze vrijwilligersfunctie viel weg naar aanleiding van de tijdelijke sluiting van Café Anoniem.
Doelstelling van het project Het doel van het pilootproject is het ontwikkelen van nieuwe laagdrempelige en/of aanklampende alternatieven voor de volledige doelgroep dak- en thuislozen met een bijzondere focus op veranderingsresistente gebruikers, op basis van een herstelgerichte en op schadebeperking gerichte benadering en dit in samenwerking met welzijns- en gezondheidsvoorzieningen. Dit betekent dat veranderingsresistente gebruikers gemotiveerd, geresponsabiliseerd en ondersteund worden om zorg te dragen voor zichzelf op hygiënisch en gezondheidsvlak.
Beschrijving van de doelgroep Het gaat om mensen die op straat verblijven, vaak met een alcohol- en/of middelenafhankelijkheid die niet bereikt worden door de reguliere hulp- en dienstverlening. Soms gaat het om mensen die een teruggetrokken bestaan leiden of mensen die negatieve ervaringen hebben gehad met de hulpverlening en de hoop verloren zijn dat de hulpverlening hen kan helpen. Anderzijds doet de straathoekverpleegkundige ook eenmalige interventies bij mensen die niet expliciet een vraag hebben naar aanklampende zorg maar voor wie op dat moment wel medische verzorging of bijstand is aangewezen.
Visie De straathoekverpleegkundige is aanwezig op publieke plaatsen waar hij dak- en thuislozen, al dan niet met een alcohol- en/of illegale middelenafhankelijkheid ontmoet en verzorgt. In de praktijk sluit straathoekverpleging heel nauw aan bij de omschrijving van categoriaal outreachend werken nl. “Een sterk naar buiten gerichte, niet afwachtende benadering waarbij potentiële cliënten worden opgezocht en actief (lees voornamelijk verpleegkundig-medische) hulp wordt aangeboden zonder echt hulp op te dringen.” (Vandenbempt, 2001, p.27)
De straathoekverpleegkundige draagt een generalistische bril waarbij hij naast het medische ook oog heeft voor de verschillende levensdomeinen en de samenhang daartussen. Voor mensen bij wie het formeel en informeel netwerk ontbreekt zal hij aanklampende zorg bieden en geïntegreerde zorg garanderen door complementair samen te werken met andere diensten (bv: OCMW, straathoekwerk, de spoedafdeling, wijkmanagers,…). Hij stimuleert en activeert als het ware positieve verbinding met voorzieningen en het eigen netwerk. De straatverpleegkundige werkt in eerste instantie doelgroepgericht. Hij richt zich dus prioritair op de specifieke gezondheidsnoden van de doelgroep met het oog op het bevorderen van hun kwaliteit van leven.
Beschrijving van de opdracht van de straathoekverpleegkundige
De straathoekverpleegkundige heeft bij voorkeur een diploma in de psychiatrisch of sociaalverpleegkunde en extra bijkomende basiskennis m.b.t. volgende thema’s:
- schadebeperkende technieken
- outreachend aanklampend werken
- medische en farmacologische aspecten van de verslavingszorg
- de leefwereld van de mensen met een middelenproblematiek over de verschillende levensdomeinen
- somatische problemen gerelateerd aan dakloosheid en middelenproblematieken en de behandeling hiervan.
De straathoekverpleegkundige wordt voornamelijk herkend door zijn zwarte rugzak met rode kruis.
Deze rugzak bevat: verzorgingssetjes, wegwerp schaar, tape breed, tape smal, optreknaald, houten spatel, handschoenen, bloeddrukmeter, alcoholgel, alcohol kompressen, diabetes materiaal (prikkers, meetapparatuur,..), Iso Betadine, naCL, hansaplast pleisters rond, pleisters, windels, zalfstaaltjes, tandpasta staaltjes,...
In zijn direct contact met de cliënten biedt hij niet enkel verpleegkundige zorg en advies maar heeft hij ook aandacht voor:
- gezondheidsvoorlichting met het oog op het verbeteren van het lichamelijk functioneren
- het belang van gezonde voeding
- oog hebben voor de psychische toestand van de zorgvrager
- nacht- dag ritme,...
- hygiëne door aanbieden van vochtige doekjes en door mensen te informeren over douche en/of wasgelegenheden
- het bespreekbaar maken van de gevolgen / voordelen van een slechte hygiëne
- assisteren bij de hygiënische zorgen
- traject uitwerken naar de reguliere zorg ter ondersteuning
- schadebeperkende maatregelen zoals …
- het aanbieden van staaltjes zalf (vochtregulerend, anti-jeuk, ..)
- het aanbieden van staaltjes tandpasta, wasgel, zeep,…
- het geven van medisch-verpleegkundig advies en inzicht
De straathoekverpleger is door zijn aanwezigheid in het straatbeeld een vertrouwd figuur. Dit present zijn in de leefwereld van de doelgroep creëert ruimte voor relatieopbouw, en hoewel dit veelal niet zal leiden tot een langdurige werkrelatie kan hij wel gericht interveniëren wanneer de situatie dit vereist, niet in het minst dankzij de bijzondere status en het mandaat dat hij ontleent aan zijn expertise als verpleegkundige-medicus. Tevens dient gezegd dat straathoekverpleegkunde niet samenvalt met straathoekwerk maar wel een complementaire positie inneemt. Net zoals een straathoekwerker benadert een straathoekverpleegkundige mensen vanuit de werkattitudes echtheid, betrokkenheid, gelijkwaardigheid, openheid, onvoorwaardelijkheid, nabijheid, betrouwbaarheid en respect. Maar terwijl een straathoekwerker de doelgroep ondersteunt op verschillende levensdomeinen, ligt de zwaartekracht van de opdracht van de straathoekverpleegkundige voornamelijk bij de verpleegkundige-medische zorg, advies en doorverwijzingen. Indirect fungeert de straathoekverpleegkundige als aanspreekpunt en brugfiguur voor de doelgroep t.a.v. andere mogelijks betrokken actoren in het werkveld. De straathoekverpleegkundige heeft ook een signaalfunctie. Ruimere behoeften en noden van de doelgroep koppelt hij terug naar betrokken organisaties, het beleid en de ruimere samenleving met als doel structurele veranderingen ten voordele van de doelgroep te verwezenlijken. Tenslotte heeft de straathoekwerker ook een sensibiliseringsfunctie. Vanuit een positieve bejegening voor de doelgroep onderneemt hij sensibiliserende acties waarbij hij heersende vooroordelen en stigmatisering bespreekbaar maakt. Gelijktijdig tracht hij op die manier de toegankelijkheid van zorg-, hulp- en dienstverlening te verbeteren.
Beschrijving van het werkgebied
De stad Hasselt is het werkgebied waarbinnen de straathoekverpleegkundige actief is. Hij werkt voornamelijk in de openbare ruimtes, zoals op straat, in cafés, op station, in de wijk, op de spoedafdeling, … . Heel uitzonderlijk gaat hij voor een kortdurende interventie op huisbezoek (bv: een huisbezoek voor een inschatting en verpleegkundig-medisch advies bij een bewoner uit het Housing First project) of werkt hij met cliënten die gekend zijn binnen een andere hulpverleningsinstantie, zoals bijvoorbeeld de opvolging van een cliënt in de spoedafdeling van het algemeen ziekenhuis, een aanmelding van een cliënt door een straathoekwerker, … .
Omkadering
De straathoekverpleegkundige is werkzaam vanuit het CAD Limburg van waaruit hij de nodige ondersteuning krijgt. De straathoekverpleegkundige maakt deel uit van het Straathoekteam van de CAD. Daarnaast is er individuele coaching voorzien. Telefonisch is er steeds de mogelijkheid voor overleg met de centrumarts rond medische aspecten van de functie.
Het CAD voorziet :
- Minimaal maandelijks overleg met OCMW en WGK
- Maandelijks regioteam CAD (intern overleg met alle medewerkers werkzaam in dezelfde ELZ)
- Drie maal per maand provinciaal CAD straathoekwerkteam
- Steeds ad hoc medische ondersteuning en advies mogelijk met de medische directrice en Hasseltse gemandateerde artsen
- Maandelijkse coaching gesprek en ad hoc beschikbaarheid door teamcoach (Marcel Follon)
- Jaarlijks functioneringsgesprek en/of evaluatiegesprek (Marcel Follon)
- Deelname aan Vlastrov Activiteiten
- Deelname aan collectieve interne vormingsmomenten.
De daklozencoördinator van het OCMW zorgt, in samenspraak met de verantwoordelijke van het CAD, voor de verankering in het hulpverleningsspectrum van het OCMW en bewaakt de inbedding in het globale hulpverlenersnetwerk.
Samenwerkingsverbanden
De straathoekverpleegkundige streeft er naar regelmatig aanwezig te zijn op volgende overlegmomenten:
- Straathoekwerk
- Daklozenoverleg
- OCMW
- Spoeddienst Jessakliniek
- Contact en overleg café Anoniem
- Zorgoverleg Terhilst
- Zorgoverleg Runkst
- Wekelijks bezoek aan De Shelter
Deze instanties, die zelf vaak in contact komen met de doelgroep, kunnen via deze overlegmomenten beroep doen op zijn expertise en ondersteuning. Anderzijds biedt het ook de kans om actuele informatie door te geven en samen te zoeken naar een ondersteuning op maat van de cliënt.
Decreet lokaal bestuur 22.12.2017
De raad voor maatschappelijk welzijn keurt de samenwerkingsovereenkomst tussen Wit Gele Kruis, zorGGroep Zin vzw en OCMW Hasselt goed met een duurtijd van 1 januari 2020 t.e.m. 31 december 2020.